افزايش دما از عوامل مهم محيطي در ورزش است. در برخي از رشته هاي ورزشي مانند دو استقامت موارد قابل توجهي از مرگ به علت آسيب هاي گرمايي ايجاد شده است.
تبادل گرمايي :
دماي بدن با اندکي نوسان حدود 37 درجه سانتي گراد است. براي حفظ دامنه طبيعي درجه حرارت بايد ميزان دفع حرارت با توليد و جذب آن برابر باشد. جذب گرما به وسيله تشعشع از طريق خورشيد يا ديگر اجسام گرم حاصل مي شود. در تمرين هاي سخت و کوتاه مدت توليد حرارتگاه 16 – 10 برابر مقدار پايه افزايش مي يابد.
روش هاي دفع حرارت عبارتند از : تشعشع يا تابش، هدايت، انتقال، تبخير، تبخير نامحسوس، از دسترفتن آب از مجاري تنفسي، تعريق.
تاثير هواي گرم در فعاليت هاي بدني :
هر قدر محيط گرم تر باشد به همان اندازه جريان خون پوست بيشتر و حجم خون عضلات کمتر خواهد بود.اين کاهش جريان خون عضلاني به مفهوم جذب اکسيژن و مواد سوختي کمتر و دفع اندک مواد زايد در عضلات است بنابرين فردي که با ظرفيت کم قلبي – عروقي در هواي گرم فعاليت مي کند ابتدا در اندام هايش احساس رخوت وسنگيني مي کند سپس نشانه هاي خستگي مفرط، سرگيجه شديد، استفراغ،درک نادرست از محيط اطراف و سرانجام شوک ظاهر مي شود.
در افراد ورزيده ظرفيت قلبي _ عروقي بالا است در نتيجه فرد مي تواند خون مورد نياز عضلات و نواحي زير جلدي را تامين کند. در اين افراد آستانه تعريق کمتر و قابليت عرق ريزي بالاست. در اين حالت بدن سريع تر خنک مي شود، بازگشت وريدي افزايش مي يابد، برون ده قلب بدون تغيير باقي مي ماند يا افزايش مي يابد در نتيجه اين افراد در محيط گرم علايم کمتر و عملکرد ورزشي بهتري خواهند داشت.
تفاوت مردان و زنان در تحمل گرما :
برخي از تحقيقات نشان مي دهد که زنان آسيب پذيري بيشتري نسبت به گرما دارند اما در اين تحقيقات اغلب مرداني با آمادگي جسماني بالا و زناني با آمادگي جسماني پايين را با يکديگر مقايسه شده بودند. از آنجاکه کارآيي دستگاه قلب و عروق مهمترين عامل فيزيولوژيکي در تحمل افراد براي اجراي ورزش در گرما به شمار مي آيد تحقيقات ديگري انجام شد که در آن مردان و زناني با يکديگر مقايسه شدند که کارايي قلب و عروق يکساني داشتند. در اين تحقيقات تحمل گرما در بين زنان و مردان يکسان نشان داده شد.
توانايي دفع گرما در ورزش هاي دو و ميداني به خصوص رشته هاي استقامتي امري حياتي است. با اين تصور که زنان در اين زمينه تحمل کمتري دارند در گذشته ممنوعيت هايي در انجام ورزش هاي استقامتي در نظر گرفته مي شد اما امروزه مشخص شده است که بسياري از شاخص هاي تاثير گرماي زياد مانند بالا رفتن دماي مرکزي بدن و تعداد ضربان قلب به توان هوازي شخص بستگي دارد نه شدت ورزش کردن.
نتايج حاصل از مطالعات انجام شده نشان مي دهد که زنان تحمل ورزش کردن در گرما و خو گرفتن به آب و هوا را کمتر از مردان دارند. ميزان تعريق زنان بيش از مردان است و همچنين در پاسخ به هواي گرم ميزان ضربان قلب زنان بيش از مردان افزايش مي يابدکه اين امر در تحمل پذيري آنها موثر است در نتيجه عامل اصلي تحمل پذيري زنان در گرما به سطح کارايي قلبي عروقي آنان بستگي دارد.
تحمل گرما در نوجوانان :
نوجوانان نسبت به بزرگسالان بيشتر در معرض آسيب هاي گرمايي قرار دارند. دليل اين امر احتملا تفاوت هاي جسمي آنان نسبت به بزرگسالان است. براي مثال ميزان تعريق نوجوانان نسبت به برزگسالان کمتر است، آنها اغلب به اندازه کافي مايعات نمي نوشند و به علايم اوليه آسيب هاي گرمايي اهميت نمي دهند همچنين توانايي قلبي و عروقي در نوجوانان کمتر است با اين وجود نوجوانان مي توانند با ورزش در هواي گرم سازش يابند اما سرعت و ميزان سازش آنها کمتر از بزرگسالان است.
موارد باليني آسيب هاي گرمايي شامل ورم گرمايي، اسپاسم دست و پا،سنکوپ ناشي از گرما،گرفتگي عضلاني گرمايي، خستگي گرمايي و گرمازدگي است.
نظرات شما عزیزان:
